Leestijd: 4 minuten
Onderstaand artikel is een toegankelijkere versie van dit artikel: hoe boeken je brein veranderen.
Lezen lijkt voor de meeste mensen vanzelfsprekend, maar het is eigenlijk een heel ingewikkeld proces dat verschillende delen van je hersenen samen laat werken. In dit artikel leggen we op een eenvoudige manier uit wat er gebeurt in je hersenen als je leest en waarom dit belangrijk is voor je ontwikkeling.
1. Samenwerking in de hersenen tijdens het lezen
Lezen is een activiteit waarbij verschillende delen van je hersenen samenwerken. Hier zijn een paar belangrijke gebieden die hierbij helpen: de hersenen herkennen de letters (visuele cortex) en deze worden omgezet in woorden (visuele woordvormregio). De woorden krijgen betekenis (gebied van Broca en gebied van Wernicke). Je aandacht en werkgeheugen staan aan (prefontale cortex).
Zo reist een woord dus door je hoofd heen.
2. Hoe je hersenen leren lezen
Lezen is iets wat we niet van nature kunnen; het is een vaardigheid die we moeten leren. Je hersenen zijn wel flexibel genoeg om bestaande functies – zoals het herkennen van vormen en het begrijpen van taal – aan te passen om te kunnen lezen. Dit vermogen van je hersenen om zich aan te passen, wordt neuroplasticiteit genoemd.
Bij het leren lezen vormen je hersenen nieuwe verbindingen tussen de gebieden die beelden herkennen en die taal begrijpen. Hoe meer je leest, hoe sterker deze verbindingen worden, waardoor je steeds makkelijker en sneller kunt lezen. Net als een spier in de sportschool. En de spier die je bij lezen traint kun je ook nog eens voor heel veel andere denkprocessen gebruiken.
3. De drie stappen van lezen
Als je leest, gaan er drie dingen tegelijk in je hersenen aan het werk:
- Herkennen van letters en klanken: In deze stap zet je de letters op de pagina om in klanken, zodat je het woord kunt lezen en uitspreken. Dit is de eerste stap die jonge kinderen leren bij het leren lezen.
- Begrijpen van woorden en zinnen: Terwijl je leest, koppelen je hersenen woorden aan hun betekenis. Dit helpt je om niet alleen te begrijpen wat een woord betekent, maar ook hoe het in een zin past.
- De context begrijpen: Je hersenen werken ook om het grotere plaatje te begrijpen, zoals de boodschap van een verhaal of de betekenis van een langere tekst.
De vormen op papier krijgen betekenis in ons hoofd. Hoe complex dat is realiseer je je wanneer dat ineens niet vanzelfsprekend gaat: 试着读一下这句话。
4. Lezen verandert je hersenen
Lezen zorgt ervoor dat je hersenen veranderen en groeien. Als je bijvoorbeeld een nieuw boek leest, ontstaan er meer verbindingen tussen de verschillende hersengebieden die met taal te maken hebben. Dit kan zelfs de structuur van je hersenen veranderen door bepaalde delen sterker en actiever te maken.
Een studie heeft aangetoond dat zelfs na het lezen van een boek gedurende een paar dagen, de hersenen nog steeds actiever zijn in de gebieden die taal verwerken en verhalen begrijpen. Dit laat zien dat lezen een langdurig effect kan hebben op je hersenen. Het helpt je dus ook beter praten en luisteren.
5. Voordelen van lezen voor je hersenen
Lezen heeft veel voordelen voor je hersenen en je denkvermogen:
- Beter geheugen: Lezen helpt je om dingen beter te onthouden, omdat je hersenen steeds informatie moeten opslaan terwijl je leest.
- Probleemoplossend vermogen: Het lezen van complexe teksten of verhalen helpt je om logisch na te denken en verbanden te leggen, wat je helpt om problemen beter op te lossen.
- Empathie en begrip: Door verhalen te lezen over verschillende mensen en situaties, kun je je beter inleven in anderen en leer je meer over hoe mensen zich voelen.
En die krijg je allemaal gratis bij een leuk verhaal.
6. Lezen houdt je hersenen gezond
Regelmatig lezen kan je hersenen ook op de lange termijn beschermen. Mensen die veel lezen, hebben minder kans op geheugenproblemen of ziektes zoals dementie op latere leeftijd. Dit komt doordat lezen je hersenen scherp houdt en blijft uitdagen. En ook op latere leeftijd kunnen de hersenen nog steeds groeien en veranderen. Je bent dus nooit te oud om slimmer te worden.
7. Dyslexie: lezen verloopt anders in sommige hersenen
Voor sommige mensen, zoals mensen met dyslexie, werken de hersenen anders als ze lezen. Bij dyslexie is het lastiger om letters en woorden goed te herkennen, waardoor lezen langzamer en moeilijker gaat. Maar met de juiste hulp kunnen ook mensen met dyslexie leren lezen door andere delen van hun hersenen in te zetten.
Lezen is veel meer dan alleen woorden op een pagina herkennen. Het is een ingewikkeld proces waarbij verschillende delen van je hersenen samenwerken om letters, woorden en zinnen om te zetten in betekenisvolle informatie. Door te lezen verander je niet alleen hoe je hersenen werken, maar verbeter je ook je denkvermogen, geheugen en empathie. Bovendien houdt lezen je hersenen gezond, zelfs op latere leeftijd. Kortom, lezen is een krachtig middel om je brein in topvorm te houden. Powerrrrrrrr!
