Leestijd: 3 minuten
Goede kinderboeken zijn ook voor volwassen lezers mooi. In de schijnbare eenvoud en het samenspel tussen plaatjes en tekst ontstaan werelden om in te verdwalen. Boeken voor volwassenen kennen vaak meer complexiteit. Daar moet de lezer soms voor werken. In dit artikel worden meer woorden gegeven aan de verschillen tussen beide genres.
1. Taalgebruik
Voor kinderen zijn zinnen korter, met eenvoudigere grammatica en een minder uitgebreide woordenschat. Taal is vaak direct, concreet en letterlijk. In een kinderboek zou bijvoorbeeld de volgende zin kunnen staan: “Tom klom in de boom en voelde de wind door zijn haar.” Terwijl een boek voor volwassenen misschien een meer poëtische benadering zou kiezen: “Tom hees zich langzaam naar boven, zijn vingers koud van de gure wind die door de takken suisde.”
2. Thema’s
In kinderboeken liggen de thema’s in de belevingswereld van het kind, zoals school, vriendschap, familie en opgroeien. Ze worden concreet en tastbaar omschreven. Boeken voor volwassenen hebben vaak meer en complexere thema’s tegelijkertijd. Dit wordt zowel direct als indirect (tussen de regels door) gebruikt. Een kinderboek over vriendschap kan bijvoorbeeld gaan over twee kinderen die elkaar leren kennen en goede vrienden worden. In een boek voor volwassenen kan dit zelfde thema worden verkend met verraad, jaloezie, tegenstrijdigheid of (on)vervulde verlangens.
3. Emotionele diepgang
In kinderboeken zijn emoties meer primair en makkelijker te herkennen. Iemand is boos of verdrietig. Ze worden duidelijk uitgesproken of verbeeld in de plaatjes. De jonge lezers leren de basis-emoties op deze manier kennen. Volwassen personages hebben meestal een scala aan emoties. Er wordt vaak geworsteld met dillema’s, conflicten, impliciete of verborgen emoties.
4. Verhaalstructuur
Kinderboeken hebben vaak een duidelijke, lineaire structuur: een begin, een midden en een einde. Het plot is meestal eenvoudig en draait vaak om één centraal conflict of doel dat aan het einde wordt opgelost. Hierdoor voelen kinderboeken vaak gestructureerd en bevredigend voor jonge lezers. Boeken voor volwassenen kunnen veel complexer zijn wat betreft structuur. Ze bevatten vaak meerdere verhaallijnen, terugblikken, perspectiefwisselingen en niet-lineaire tijdlijnen. Volwassenen zijn in staat om meerdere lagen van een verhaal tegelijk te volgen, wat leidt tot diepere verhaalkronkels en onverwachte wendingen. In een kinderboek kan het plot bijvoorbeeld draaien om een zoektocht naar een verloren schat, waarbij de hoofdpersonages een duidelijk pad volgen naar hun doel. In een boek voor volwassenen kan een soortgelijke zoektocht worden verstoord door zijverhalen, morele keuzes en onverwachte obstakels die het oorspronkelijke doel ondermijnen of verrijken.
5. Fantasie en realiteit
Kinderboeken bevatten vaak een element van fantasie of verbeelding. Denk aan sprookjes, fabels, pratende dieren of magische werelden waarin kinderen kunnen ontsnappen aan de werkelijkheid. Fantasie in kinderboeken biedt een veilige manier om de wereld te ontdekken, angsten te overwinnen en belangrijke levenslessen te leren. In de geest van kinderen loopt ook in het dagelijks leven realiteit en fantasie nog makkelijk door elkaar heen. Hoewel veel volwassen boeken ook gebruikmaken van verbeelding, worden ze vaak gekenmerkt door een sterkere nadruk op realisme of complexe werelden die de sociale of politieke werkelijkheid weerspiegelen. Fantasie in volwassenenliteratuur wordt vaak op een symbolische of metaforische manier ingezet om diepere thema’s te verkennen, zoals macht of existentiële vragen. Denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen het kinderboek Narnia en boeken voor volwassenen als 1984 of Brave New World.
Kinderen en volwassenen leven in dezelfde wereld, maar beleven deze meestal heel anders. Een goed boek, net als een goede film, weet alle leeftijden te boeien. Het bevat zoveel lagen dat het veel verschillende manieren beleefd kan worden. Boeken helpen de lezer om toegang te krijgen tot een eindeloos uitdijende hoeveelheid aan lagen. De complexiteit van het leven wordt steeds rijker. En met die rijkdom is het heerlijk om regelmatig terug te keren in de fantasievolle, tactiele wereld van het kinderboek.
